د مرکزي ادارې او د هیواد د ۳۴ ولایتونو آمریتونو آمرینو ترمنځ د همغږۍ اتم کنفرانس جوړول

 "   تخنیکي او مسلکي زده کړی د ټولو لپاره " تر سرلیک لاندې د مرکزي ادارې او ولایتي تخنکې آمرینو ترمنځ همغږۍ اتم کنفرانس په دوو مهمو او لومړنيو برنامو تمرکز کوي:

۱- د تخنیکي او مسلکي زده کړو ادارې ستراتیژي ورپیژندل ترڅو ټول ګران هیوادوال تخنیکي او مسلکي زده کړو ته لاسرسی ومومي؛

۲- د تخنیکي او مسلکي زده کړو مرکزي ادارې او ولایتي چارواکو ترمنځ د پلانونو، ننګونو او عملي برنامو وړاندې کولو په اړه بحث وشو ترڅو تخنیکې او مسلکې زده کړو کې د زده کونکو او خلکو برخه اخیستنه زیاته کړي؛ دا په کابل کې د دوه ورځو لپاره (د روان کال د لیندۍ میاشتی په 24- 25) جوړ شوی وو ترسره شو.

د تخنیکي او مسلکي زده کړو ادارې د علمي چارو مرستیال عبدالحمید اکبر د کنفرانس په لومړۍ ورځ برنامه پرانیستله او په دریو مهمو موضوعاتو یې خبرې وکړې:

(هغه مسلې چې د تخنیکي او مسلکي زده کړې ادراې مشرتابه لخوا ارزښتناکه ګڼل کیږي؛ په افغانستان کې د تخنیکي او مسلکي زده کړې اهمیت او په افغانستان کې د بیوزلۍ پهکمولو، دندې رامنځته کولو، پرمختیا او دوامداره پرمختګ باندې د هغې اغیزې؛ او د تخنیکي او مسلکي زده کړو په لور د کارکوونکو لاسته راوړنې، ستونزې، دندې او مسؤلیتونه).

هغه ټینګار وکړ چې موږ ټول د افغانستان د سوکالۍ لپاره مسؤل یو، هغه وویل: "د هر ډول فساد پر وړاندې په کلکه توګه مبارزه؛ د وړتیا لوړونېلپاره قوي ملاتړ او د یوه ټول شموله ټیم رامنځته کولو پراساس د دندو او مسؤلیتونو ترسره کول هغه ارزښتونه دي چې د تخنیکي او مسلکي زده کړې ادارې رهبري لپاره خورا مهم دي.

ښاغلي اکبر څرګنده کړه چې تخنیکي او مسلکي زده کړې د افغانستان د خلکو د خوښۍ کیلې ده، په دې شرط چې موږ یې اهمیت درک کړو او په هېواد کې  پوهنې سیستم د یوې مهمې برخې په توګه د دې بنسټ د جوړولو هڅه وکړو!

هغه په افغانستان کې د څلورو مهمو سرچینو (د افغانستان اقتصادي موقعیت، طبیعي سرچینو، د اوبو سرچینې او انسانی پانګونې) شتون ته په اشارې سره وویلکه چیرې دا څلور سرچینې په سمه توګه وکارول شي نو په هیواد کې به لوی پرمختګ رامنځته شی؛ او دا پرمختګ ملي، سیمه اییز او نړیوال بازار اړتیاو اوکیفیت سره سم د تخنیکي او مسلکي زده کړو شتون پورې اړه لري! هغه زیاته کړه چې بیوزلی، بیکاري او حتی جګړه او سوله په تخنیکي او مسلکي زده کړې پورې اړه لري. نو موږ ویلی شو چې تخنیکي او مسلکي زده کړې د افغانستان د خلکو د خوښۍ کلي ده!

د اکاډمیکو چارو مرستیال ومنله چې د ټولنې اړتیاوی او د کار بازار پيژندل، د کار بازار د غوښتنې له پېژندلو پرته ټولنې ته فارغین وړاندې کول، په هېواد کې په لوړه کچه بیکاری، د بی روزګاری له اړخه بیلابیل فشارونه، بیرته راستنیدونکی، جنګیالی، پخوانې ضعیفه اقتصادی وده او نورې بیلابیلی ستونزی شتون لري.

خو بیا هم د تخنیکې او مسلکې زده کړو اداره له خپلواکی راهیسی د پام وړ لاسته راوړنې لري چې په لاندې ډول بیان کړای شوی دی: د خپلواکه بودجوی واحد په توګه ددې ادارې قانونې وضعیت رامنځته کول، د تخنیکې او مسلکې زده کړو اداره کولو لپاره د قانون طرحه او مسوده جوړول، د کاربردی علومو پوهنتون جوړول، په مرکز او ولایتونو کې د ۷۰ څخه زیاتو روزنیزو مرکزونو جوړول، د کرونا پر مهال د ورته روزنې تیارول، معلوماتی پورتال رامنځته کول په بیلابیلو برخو کې د لایحو او کاری کړنلارو چمتو کول ترڅو د ملي او نړیوالو تمویلوونکو څخه مالی او تخنیکې ملاتړ جلب کول، ترڅو د تخنیکې او مسلکې زده کړو ادارې د پرمختیایی او پراختیایی برنامو ملاتړ وکړی.

ښاغلي اکبر د ولایتونو تخنیکي آمرینو څخه وغوښتل چې د تخنیکي او مسلکي زده کړو ادارې موخو ترلاسه کولو لپاره او د یوې ملي اجنډا ترلاسه کولو لپاره چې په افغانستان کې دوامداره پرمختګ دی، هڅه وکړي او لاندې مسلې یې د هغې اجنډا کې وړاندې کړي: د هیواد پرمختګ او پرمختګ لپاره د لا هڅونې سره د کار ترسره کول؛ د ښوونکو او زده کونکو سره د تخنیکي او مسلکي زده کړو اهمیت په اړه خبرې کول او د هغوی هڅونه؛ په ولایتونو کې د پوهنې ریاستونو او لوړو زده کړو څانګو ترمنځ همغږي رامنځته کول ترڅو د ادارې موخې پیاوړي او ترلاسه شي او د تخنیکي او مسلکي زده کړې لوی سکتور رامنځته کولو لپاره چمتووالی ونیسي.

ورپسې، د پکتیا تخنیکي آمر شاکر احمدزی، د بغلان تخنیکي آمر پښتنه نرمګوی، د بلخ تخنیکي آمر بسم الله احمدي، د اروزګان تخنیکي آمر محمد داود سنجر، د لغمان تخنیکي آمر حبیب الله تقوا او د هرات تخنیکې آمرانجینر امین سلجوقی په ترتیب سره د تخنیکي او مسلکې زده کړو  ادارې ستراتیژیک پلانونه ټولو ګډونوالو ته د هغوی د پریزنټیشنونو تشریح کولو او هغوی ته د لویو ننګونو او ستونزو په یادولو سره وړاندې کړل.

اصلي ننګونې د زیربناوو په برخه کې دي، د ښوونکو، زده کونکو او کارکوونکو وړتیا لوړول دي. د تجهیزاتو او تحصیلي مرکزونو کمښت د څښاک اوبو، لیلیې،  درسي خونو او د  ښوونکو نشتون له فراغت وروسته د زده کونکو ستونزې په ګوته شوې او د حل لپاره یې د مرکزي او ولایتي چارواکو تر منځ هر اړخیز بحث او د نظر تبادله وشوه.

د کنفرانس دوهمه ورځ چې د تخنیکي او مسلکي زده کړو ادارې مالي او اداري مرستیال ښاغلي محمد ادریس اعظم وینا سره پیل شوه، په داسې حال کې چې د ادارې ستراتیژیکو موخو په پلي کولو کې د تخنیکي او مسلکي زده کړو ادارې مشرتابه پر ملاتړ ټینګار وکړ: د دې لپاره چې موږ په افغانستان کې پرمختیایی موخو ته ورسیږو، زموږ یوه مهمه دنده دا ده چې زموږ ګران هیوادوال د تخنیکي او مسلکي زده کړو سکتور اهمیت څخه خبر کړو.

لدې امله، د راتلونکو پنځوکلونو په پراختیایی برنامو کې، په پام کې نیول شوی چې په افغانستان کې د (تخنیکي او مسلکي زده کړې تلویزیون) په نوم تلویزیون رامنځته کړي او له دې لارې د پوهاوي لوړولو فعالیتونه ترسره کړي.

هغه همدا شان د تخنیکي او مسلکي زده کړو ادارې چارواکو او کارکوونکو سره ژمنه وکړه چې یو عملي کاري پارک به جوړ شي چې ټول فارغین پکې برخه واخلي او د تخنیکي او مسلکي زده کړې کیفیت ډاډ ورکولو لپاره عملي روزنه ترلاسه کړي. ښاغلي اعظم د ولایتونو تخنیکي آمرینو څخه وغوښتل چې په راتلونکي غونډو کې خپل وړاندیزونه او کاري پلانونه د اجتماعي او اقتصادي شرایطو سره سم مشرتابه ته وړاندې کړي او د ولایت اړتیاوې درک کړي.

ښاغلي عبدالوارث اسکندري د انسانی سرچینو رئیس، ښاغلي روح الله شفیق د پلان رئیس، ښاغلي احمد بلال صمدي حقوقي سلاکار،  ښاغلی مصطفی کربلايي  د پلان جوړونې کارپوه، ښاغلی ننګیالي اتل د علمي چارو سلاکار او ښاغلي عبیدالله سلیمانخېل د معلوماتي ټکنالوژۍ سیسټم کارپوه خپل کاری پریزینټیشنونه وړاندې کړل. دوی په مختلفو اړخونو کې د نظرونو تبادله وکړه. هغه مهمې مسئلې چې یې یادونه کیدلی شي عبارت دی له: د قوانین، مقررات، لایحو  او کړنلاری، د تخنیکي او مسلکي زده کړو اداری کاري پروسیجرونه؛ د تخنیکي او مسلکي  زده کړې سیسټم پیژندل، د ښوونځیو او ولسوالیو د اتحادیې جوړولو پلان، د ارزونې فورمونو او پلانونو تشریح کول، د تخنیکي او مسلکي زده کړې عالي انسټیټیوټ دجوړولو طرحه، د تخنیکي او مسلکي زده کړو ښوونکو ګمارلو پروسه، د اووم کنفرانس د پایلو په اړه راپور وړاندې کول ، د ۱۴۰۰ کال د مرسته کوونکو بنسټونو پلانونه  او د تخنیکي او مسلکي زده کړو اداری پراختیایی او پرمختیایی پلانونه تشریح کول.

آغلې ندیمه سحر، د تخنیکي او مسلکي زده کړو ادارې مشره، د دې کنفرانس د تنظیم کوونکو، برخه اخیستوونکو او تمویلوونکو څخه مننه وکړه، چې پایلې او لاسته راوړنې یې مثبتې و ارزولې او ځینې لومړني ټکي یې په ګوته کړل:

۱- د تخنیکي او مسلکي زده کړو اداری رهبری هڅه کوي تخنیکي او مسلکي زده کړې په هیواد کې د زده کړو او اقتصاد تر منځ د ګډو اړیکو په توګه تنظیم کړي او د دغه دوه مهمو او حیاتي سکتورونو ترمنځ لا همغږي رامنځته کړي؛ د هیواد کار بازار د اړتیاوو پر بنسټ د ځواک روزنه او د نوموړی ځواک اقتصاد سره نښلول او پای کې په هیواد کې د اقتصادي دوران په حرکت راوستل یوه موخه ده چې د ادارې مشرتابه به یی ستاسو په ملګرتیا پلي کوي.

۲- د تخنیکي او مسلکی زده کړو  ادارې ستراتژي په څلورو اساساتو ولاړه ده: کیفیت ، مدیریت، برخه اخیستنه او ټول عمر زده کړه؛ د دی اداری د مشرې په توګه، زه خوښه یم چې د دې کنفرانس تمرکز د دې موخو ترلاسه کولو څرنګوالي باندې دی.

له نیکمرغه، موږ د دې موخو ترلاسه کولو کې د پام وړ لاسته راوړنې هم لرو:

د مثال په توګه، د ادارې قانونی چوکاټ پرمختیا کې، روڼتیا مدیریت برخه کې چې د تنظیمی اصلاحاتو پلان هم شامل دی، تشکیلاتی جوړښت، مالی مدیریت، انسانی سرچینو مدیریت، پلان جوړونه، څارنه او ارزونه کېږی؛ د برخه اخیستنی او لاسرسی څانکې کوم چې د موخو وړ ګروپونه له دوه ډلو څخه ۱۲ ډلو ته لوړول شامل دی؛ د ۲۷ کاری پروسو د ډیجیټلایزشن کی هم د پام وړ پرمختګونه شوی دی. له ۷۲ ډیر مرکزونه تاسیس شوي او په راتلونکو پنځو کلونو کې به ۱۵۴ مرکزونو ته ورسیږي، چې په هغه کې به ۱۲۰۰۰۰ زده کونکوکی و وروزل شي. هغه زیاته کړه چې موږ پدې هر یوه برخه کې دپام وړ پرمختګ کړی.

۳- که ‎څه هم دا کنفرانس په ډیر ښه وخت کی دایر شوی، ترڅو لاسته راوړنو په اړه راپور وړاندی شی او هم د راتلونکی لپاره د منظم پلان ارزونه وکړی، او دا اهمیت په هغی صورت کی ډیریږی کله چی  ټول چارواکی د نوموړو موخو دلاسته راوړلو لپاره په همغږی او هڅونې په شکل اقدام وکړی.

زمونږ د موخو لاسته راوړل د ملی اجنډا د موخو لاسته راوړل دی، او د ملي اجنډا ترلاسه کول په افغانستان کې دوامداره پرمختګ دی. نو ځکه باید لاندې مهم ټکي په پام کې و نیول شی.

۱- د نوموړو موخو د ترلاسه کولو لپاره ، په پلازمېنه او ولایتونو کې ټول چارواکي باید یو ستراتیژیک لیدلورۍ ترتیب کړی، ترڅو دا لیدلورۍ د تخنیکي او مسلکي زده کړو په ډګر کې د پرمختګ او پرمختیا لپاره یو متمرکز بدلون وګرځي.

۲- دعلمي چارو  معاونیت، د په ولایتونو کې د برنامو ملاتړ لپاره اړین تخنیکي او عملي اقدامات ترسره کړي.

۳- د مالې او اداري چارو معاونیت، باید د ولایت په کچه د بودجې، تنظیمي او انسانی سرچینو تدابیر ونیسي او د اړتیاوو د پوره کولو لپاره لازمي همکاري ولري.

۴- د پلان ریاست د ستراتیژیکو موخو لاسته راوړنې لپاره پلانونه چمتو کړئ.

آغلی ندیمه سحر د دغه کنفرانس په جوړيدو سره د رضایت په څرګندولو سره، ژمنه وکړه چې د ادارې مشرتابه هڅه کوي د مالي او تخنیکي ظرفیتونو او د حکومت او بهرنیو مرسته کوونکو سره په همکارۍ د تخنیکی او مسلکی زده کړو په برخه کې شته ستونزې او ننګونې حل کړي.

هغه وویل: ما سږکال ولایتونو ته سفرونه کړي، موږ اړتیاوې ښې درک کړی او هڅه کوو چې شته ستونزو ته په خپل وخت سره رسیدنه و کړو. اغلې سحر هیله څرګنده کړه چې په نږدې راتلونکي کې به په اقتصادي برخه کې د بنسټیز بدلون شاهد وي.

کنفرانس په دعا سره پای ته ورسید.